Kluczowe wskaźniki wydajności (ang. Key Performance Indicators) - to wybrana kompozycja wskaźników, odnosząca do kompleksowego pomiaru bieżącej działalności organizacji i jej wyników (Performance Management). Istota KPI polega na wybraniu najważniejszych wskaźników, tak aby skonkretyzować i uprościć podejmowanie decyzji zwracając na strategicznie najważniejsze obszary organizacji. Innymi słowy nie chodzi o to żeby mierzyć i kontrolował wszystko, ale to co potwierdza zgodność wysiłków firmy z jej kierunkiem strategicznym. Wybór KPI odbywa sie na etapie okreslania kluczowych obszarów i celów strategicznych firmy i jest zabiegiem znacznie ułatwiajacym zarządzanie. W organizacjach osoby odpowiedzialne za przygotowanie systemu oceny wyników często wpadają w pułapki nadmiaru informacji - identyfikują wszystkie działania, które łatwo jest zdobyć, a w kolejnym kroku zbierają i kontrolują wszystkie dane dotyczące tych działań, a które łatwo zmierzyć. Sens pomiaru wyników organizacji sprowadza się do kilku prostych stwierdzeń : nie możesz zarządzać tym czego nie zmierzysz - to co będzie zmierzone - będzie zrobione.
Key Performance Indicators, to coś więcej niż miary do których jesteśmy przyzwyczajeni odnoszące się do elementó , które łatwo jest zmierzyć podając ich udział, ilość, częstotliwość itp. Istnieją obszary trudno mierzalne, takie jak kultura organizacyjna, jakość relacji z klientami, potencjał do współpracy, które nie łatwo jest zmierzyć w sposób policzalny. Te obszary można ujać jako KPI w postaci ilosci działań, które odnoszą się do wartości niematerialnych . Tak jak jakość restauracji możemy oceniać na podstawie takich elementów jak jakość jedzenia, kultura obsługi, czy czystość lub atmosfera. W pełni nie można ich zmierzyć – ale można je ocenić uzywając dowolnej skali. Wyznaczenie takich wskaźników to zabieg bardzo istotny z punktu widzenia wykorzytania zrównoważonej karty wyników oraz jej perspektyw określania celów - szczególnie w obszarze perspektywy rozwoju.
W dzisiejszych koncepcjach zarzadzania organizacją mówi sie, że możemy zmierzyć wszystko, nie wszystko bardzo precyzyjnie, ale w taki sposób aby się orientować i mieć więcej informacji dotyczących parametrów pracy danego obszaru organizacji. Dlatego KPI należy traktować bardziej jako „wskaźniki”, niż jako konkretne miary. Pozwalają na ocenę sytuacji, ale nie służą jej dokładnemu pomiarowi. KPI wskazują na poziom osiąganych wyników, a nie mierzą działalności – Key Performance Indicators są narzędziem bardziej ogólnym wskazującym na pewne okoliczności lub fakty, ale nie mierzącym ich przekrojowo. Żeby to zrozumieć można posłużyć się pomiarem IQ, lub satysfakcji klienta – możemy określić ich poziom , ale nie możemy ich dokładnie zmierzyć.
Przy określaniu KPI powinny być bardzo jasno powiązane ze strategią firmy i odnosić się do jej kluczowych obszarów. Dlatego trzeba przygotować się do ich określenia tworząc tzw. mapę strategiczną organizacji. Głównym celem określania KPI jest pokazanie pracownikom co w realizacji strategii jest najważniejsze i pomoc w zrozumieniu tych obszarów. Zaangażowanie firmy w korzystanie z KPI, to również zaangażowanie w ich tworzenie. Przygotowanie warsztatów służących tworzeniu mapy strategicznej firmy oraz określaniu KPI dla tych obszarów, to jeden z elementów służący rozwojowi i uczeniu się organizacji, a przede wszystkim ukierunkowaniu jej wysiłków w walce o wyniki.
Firmy, które właściwie wykorzystują Key Performance Indicators rozumieją, że wskaźniki są wykorzystywane do uczenia się i rozwoju organizacji oraz przedstawiania kierunku strategicznego firmy w sposób bardziej zrozumiały, a przede wszystkim wykorzystywania wskaźników do usprawniania pracy i korygowania działań operacyjnych.
Autor: Tomasz Krzemiński